Consumenten en dierenwelzijn
Steeds meer consumenten hechten belang aan dierenwelzijn. Een survey uit 2014 toont aan dat 9 op 10 consumenten in de EU veel belang hecht aan een betere behandeling van landbouwdieren. Verpakkingen van dierlijke producten bevatten bijgevolg steeds meer verklaringen inzake dierenwelzijn en met name de manier waarop dieren worden behandeld. Verschillende van die verklaringen zijn evenwel niet geverifieerd, misleidend en soms ook onjuist.
Foutieve en misleidende verklaringen
Het Harrison Collectief streeft ernaar om dergelijke misleidende en onjuiste verklaringen aan te pakken. Wij vragen regelmatig om vage verklaringen te onderbouwen, om onjuiste verklaringen aan te passen en leggen klacht neer indien dit wordt geweigerd. Wij focussen voornamelijk op verklaringen van overheidsinstellingen aangezien zij een voorbeeldfunctie hebben.
Voorbeeld 1: Belgian Meat
De websites flandersmeat.com, vlees.be, lekkervanbijons-verswinkels.be en fenavian.be vermeldden dat de Belgische vleesindustrie één van de meest gereguleerde was in de wereld en goed scoort op vlak van dierenwelzijn.
Nadat bleek dat deze verklaringen onvoldoende onderbouwd waren, vroegen wij in november 2023 aan VLAM om deze verklaringen aan te passen. Wij hebben dezelfde vraag vervolgens ook aan FEBEV en Fenavian gesteld in december 2023 omdat VLAM zich niet verantwoordelijk achtte voor de inhoud op hun websites.
De bewuste verklaringen werden uiteindelijk aangepast in maart 2024 nadat wij ons verzoek nogmaals herhaalden.
Voorbeeld 2: Week van het konijn
In januari 2024 lanceerde VLAM de reclamecampagne “Week van het konijn” via haar website “Lekker van bij ons” en haar sociale media. Wij stuurden diezelfde week nog een ingebrekestelling naar VLAM met de vraag om onjuiste beweringen aan te passen. Wij wezen er onder meer op dat de reclamecampagne:
(1) onjuiste informatie verspreidde over de wettelijke regels over het houden van konijnen in België;
(2) beweert dat België een koploper is op vlak van konijnenwelzijn hoewel konijnen nog steeds worden opgesloten in kooien terwijl dit in andere landen verboden is. De slechte omstandigheden bij Vlaamse konijnenfokkers zorgen ervoor dat 20 tot 25 % van de Vlaamse konijnen sterft alvorens ze het slachthuis bereiken (zie hier de officiële cijfers van de Vlaamse overheid); en
(3) vermeldt dat konijnen ‘spelenderwijs rondhuppelen’ en ‘door tunnels kruipen’ in ‘parkhuisvesting’ terwijl uit recent beelden blijkt dat konijnen worden opgesloten in ellendige omstandigheden die niet voldoen aan de wettelijke vereisten.
Begin februari 2024 reageerde VLAM op ons verzoek maar zij paste slechts een deel van de beweringen aan op haar website “Lekker van bij ons” en haar sociale media. Eind februari 2024 legden wij dan ook klacht neer bij de FOD Economie wegens oneerlijke handelspraktijken en bij de Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) wegens onethische reclamepraktijken.
In oktober 2024 liet de FOD Economie weten dat zij het dossier afsluiten “omdat zij van oordeel is dat dit eerder een case is voor het JEP”. Twee weken later antwoordde het JEP dat zij beslist hebben geen dossier te kunnen openen omwille van de “juridische betwistingen” en het feit dat “de betwiste vermeldingen niet langer aanwezig zijn op de betrokken website”. Hierop antwoordden wij dat de verklaringen nog steeds op de website staan. Wij menen met name dat de volgende verklaringen misleidend zijn:
(1) “welzijn voor elk konijn” komt niet overeenkomt met de realiteit. De slechte omstandigheden bij Vlaamse konijnenfokkers zorgen ervoor dat 20 tot 25 % van de Vlaamse konijnen sterft alvorens ze het slachthuis bereiken (zoals blijkt uit deze cijfers van de Vlaamse overheid).
(2) “parkhuisvesting” is misleidend is aangezien het gaat om een kooi en geen park. De JEP verklaarde naar aanleiding van een andere klacht dat de “gemiddelde consument niet per se weet wat een parkkonijn of een park in deze context is en wat dit inhoudt” (zie hier).
(3) “de konijnen veel meer ruimte krijgen om te bewegen” is een overdrijving. De verrijkte kooien die de huidige wetgeving toelaat zijn slechts 175 vierkante centimeter groter dan de batterijkooien die men vroeger toeliet. Hierdoor ging de grootte van de kooien van 625 naar 800 vierkante centimeter. Dat is nog geen vierde.
(4) “Belgische of gecertificeerde herkomst garandeert deze dierwelzijnsstandaard” komt niet overeen met het totaal gebrek aan controle in Vlaanderen. Slechts 1 van de 15 Vlaamse konijnenfokkers werd de afgelopen vijf jaar gecontroleerd en deze was niet conform de wetgeving.